Ponad 20 lat temu specjaliści od turystyki podjęli próby rozwiązania problemów wynikających z rozwoju tego sektora gospodarki. Punktem wyjścia było pogłębienie analiz środowiskowej, kulturowej i społecznej sytuacji miejsca, w którym planowano rozwój turystyki. Punktem docelowym była turystyka nie tylko efektywna ekonomicznie, ale i przyjazna środowisku (przyrodniczemu, społecznemu, kulturowemu). Pojawiły się różne koncepcje, którym – w zależności od rozłożenia akcentów – nadawano różne nazwy, z reguły podkreślające przeciwstawność wobec form turystyki uznawanej za szkodliwą ekologicznie. Obecnie najczęściej spotykanymi w literaturze terminami są: turystyka proekologiczna, turystyka przyjazna środowisku i turystyka zrównoważona. To ostatnie określenie wydaje się najbardziej odpowiednie w kompleksowych rozważaniach o zarządzaniu turystyką, gdyż syntetyzuje trwałość, długookresowe cele rozwoju oraz aspekty równowagi (odpowiednie proporcje, harmonię) między gospodarką a ochroną szeroko rozumianego środowiska.
Obszar recepcyjny i społeczność gospodarzy terenu
Trzy główne podmioty składające się na turystykę to: społeczność gospodarzy (mieszkańcy obszaru przyjmującego turystów), goście (turyści) oraz branża turystyczna (wszystkie firmy związane bezpośrednio i pośrednio z turystyką). W sytuacji niekontrolowanego rozwoju nacisk branży turystycznej na szybki wzrost zysków przez zwiększenie liczby gości może prowadzić do dominacji potrzeb turystów i branży nad potrzebami społeczności gospodarzy. Po pewnym czasie może nastąpić ekologiczna, a w konsekwencji również ekonomiczna degradacja danego obszaru. Zmniejszenie atrakcyjności obszaru na skutek zatłoczenia i zniszczenia środowiska w sposób nieunikniony spowoduje spadek liczby turystów, a – co za tym idzie – uszczuplenie dochodów. Jest jednak szansa, by rozwój przynosił korzyści wszystkim podmiotom w dłuższej perspektywie czasowej, wymaga to jednak odpowiedniego planowania rozwoju turystyki i jej interdyscyplinarnych powiązań i zarządzania nią.
Dla obszaru recepcyjnego (przyjmującego turystów) należy tak zaplanować wzrost gospodarczy, by, zapewniając miejsca pracy, zadbać o spełnianie wymogów ochrony środowiska naturalnego i kulturowego. Korzyści z rozwoju turystyki nie powinny być skoncentrowane w jednym miejscu (np. na wąskim skrawku wybrzeża czy wyłącznie w miejscowości wypoczynkowej), ale bardziej rozproszone, aby więcej osób czerpało dochody z turystyki, a także aby presja ruchu turystycznego na walory przyrodnicze była mniejsza.
Turyści
Dla turystów najważniejszy jest satysfakcjonujący wypoczynek i dobra jakość usług. Powinno się zapewnić im możliwość głębszego poznania danego obszaru, zdobycie wiedzy o nim, jego atrakcjach i mieszkańcach. Będzie to sprzyjać równowadze i harmonii między turystami a społecznością lokalną. Żadna ze stron nie może narzucać drugiej swojego stylu życia. Taka harmonia dotyczy także respektowania wymogów ochrony przyrody przez wszystkie trzy podmioty turystyki. Stwarza ona szansę na pozytywne doświadczenia turystów i ponowne ich przyjazdy, a zatem na kolejne dochody mieszkańców.
Branża turystyczna
Niektóre formy turystyki nie są odpowiednie dla danego miejsca czy regionu, gdyż nie gwarantują trwałości jego wzrostu gospodarczego. Dla branży turystycznej jest to wyzwanie, któremu może sprostać, ściśle współpracując z przedstawicielami lokalnych władz, planistami oraz samymi mieszkańcami. Dzięki temu wszystkie strony będą mogły zbierać plony przez długi czas. Wydawać by się mogło, że jest to koncepcja idealistyczna, niemająca wiele wspólnego z kreowaniem przedsiębiorczości i podejściem rynkowym. Jest jednak przeciwnie: to jakość środowiska stanowi czynnik, który w dłuższym okresie będzie decydował o konkurencyjności danego obszaru.