VII.1. Nowe prawo wodne i środowiskowe (zmiany w latach 2010–2011)

VII.2. Środowiskowe wymogi realizacji inwestycji na wodach (w tym na obszarach Natura 2000)

VII.3. Środowiskowe wymogi wobec prac na wodach (w tym na obszarach Natura 2000)

VII.4. Planowanie wodne (plany gospodarowania wodami, program wodnośrodowiskowy, warunki korzystania z wód)

VII.5. Planowanie ochrony obszarów Natura 2000

 

VII.1. Nowe prawo wodne i środowiskowe (zmiany w latach 2010–2011)

W latach 2010–2011 w polskim prawie wprowadzono istotne zmiany, których celem było poprawienie transpozycji Ramowej Dyrektywy Wodnej i innych dyrektyw UE. W szczególności:

• od 15 listopada 2010 r. obowiązuje nowa lista przedsięwzięć wymagających uzyskania decyzji środowiskowej⁹ ; obecnie obejmuje ona niemal wszystkie inwestycje w wodach
• 5 stycznia 2011 r. znowelizowano Prawo wodne oraz niektóre inne ustawy (nowelizacja weszła w życie 18 marca 2011 r.), znacznie poprawiając transpozycję Ramowej Dyrektywy Wodnej. Wprowadzono m.in. przepisy o celu środowiskowym dla obszarów chronionych (w tym obszarów Natura 2000), a także przepisy nakazujące odmowę zgody na inwestycje, które pogarszałyby stan wód lub uniemożliwiały osiągnięcie celów środowiskowych (z wyjątkiem niezbędnych z powodu nadrzędnego interesu publicznego i równocześnie takich, wobec których nie ma alternatywy)
• 22 lutego 2011 r. zatwierdzono plany gospodarowania wodami w dorzeczach (ogłaszane w Monitorze Polskim), z których wynikają cele środowiskowe dla poszczególnych jednolitych części wód, a także możliwości lub brak możliwości nowych przekształceń wód

do góry

________________________________________________

[9] Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Dz.U. 2010 nr 213 poz. 1397. [powrót]

 

VII.2. Środowiskowe wymogi realizacji inwestycji na wodach (w tym na obszarach Natura 2000)

Wydanie każdej decyzji, której skutki mogłyby znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000, musi być poprzedzone zbadaniem tego oddziaływania; przedsięwzięcie, które powodowałoby takie oddziaływanie, może zostać dopuszczone do realizacji wyłącznie wówczas, gdy wynika z nadrzędnego interesu publicznego, a przy tym brak jest rozwiązań alternatywnych, zagwarantowano i wykonano kompensację przyrodniczą oraz poinformowano o tym Komisję Europejską (a w niektórych przypadkach uzyskano jej opinię).

Dotyczy to przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, nie tylko tych podejmowanych na obszarze, ale także położonych poza nim, lecz mogących na obszar oddziaływać. W przypadku wód może to dotyczyć:

• piętrzeń zmieniających reżim hydrologiczny rzeki wpływającej na obszar Natura 2000 chroniący siedliska lub gatunki wrażliwe na zmiany reżimu
• przedsięwzięć przyspieszających spływ wód ciekiem wypływającym z obszaru Natura 2000 chroniącego siedliska lub gatunki wrażliwe na odwodnienie
• przedsięwzięć ingerujących w ciągłość rzeki łączącej obszary Natura 2000 lub łączącej z morzem obszar Natura 2000 chroniący ryby dwuśrodowiskowe

Dla przedsięwzięć wymagających wydania decyzji środowiskowej, ocenę oddziaływania na Naturę 2000 przeprowadza się w ramach postępowania o wydanie takiej decyzji.

Dla przedsięwzięć niewymagających wydania decyzji środowiskowej, organ wydający jakąkolwiek decyzję mogącą prowadzić do negatywnego oddziaływania na obszar Natura 2000 (w tym: decyzję o lokalizacji inwestycji, pozwolenie na budowę, warunki prowadzenia robót zmieniających stosunki wodne na obszarach cennych przyrodniczo, zezwolenie na wycięcie drzew, pozwolenie wodnoprawne), jest obowiązany zwrócić się do RDOŚ o wydanie postanowienia w sprawie potrzeby lub braku potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000. Postępowanie takie przeprowadza się wówczas w ramach postępowania o wydanie decyzji głównej, zapewniając w nim udział społeczeństwa.

RDOŚ jest obowiązany odmówić zgody na inwestycję (co skutkuje tym, że nie może ona zostać zrealizowana) jeżeli nie zostaną rozwiane obawy, że przedsięwzięcie będzie znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000. Wyjątkowo na inwestycję można by jednak zezwolić, jeżeli przedsięwzięcie wynika z koniecznych przyczyn nadrzędnego interesu publicznego i nie ma rozwiązania alternatywnego; wówczas nakłada się obowiązek dokonania, przed realizacją przedsięwzięcia, odpowiedniej kompensacji przyrodniczej. Są to jednak naprawdę wyjątkowe przypadki; każdy z nich jest skrupulatnie analizowany przez Komisję Europejską pod kątem prawidłowości zastosowania przesłanek do zastosowania wyjątku.

Zarówno na obszarach Natura 2000, jak i poza nimi, istnieje obowiązek odmowy zgody na realizację przedsięwzięć, które pogarszałyby stan wód (w sensie ekologicznym, wymaganym przez Ramową Dyrektywę Wodną) lub powodowały nieosiągnięcie celów środowiskowych. Tylko w szczególnych przypadkach stosuje się wyjątek od tej ogólnej zasady.

Od 18 marca 2011 r. obowiązuje¹⁰ nowy art. 81 ust. 3 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, który stanowi:

„Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że przedsięwzięcie może spowodować nieosiągnięcie celów środowiskowych zawartych w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia, o ile nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 38j ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne”. A przesłanki, o których tu mowa, są następujące:

1. podejmowane są wszelkie działania, aby łagodzić skutki negatywnych oddziaływań na stan jednolitych części wód
2. przyczyny są szczegółowo przedstawione w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza
3. przyczyny są uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym, a pozytywne efekty dla środowiska i społeczeństwa związane z ochroną zdrowia, utrzymaniem bezpieczeństwa oraz zrównoważonym rozwojem przeważają nad korzyściami utraconymi
4. zakładane korzyści nie mogą zostać osiągnięte przy zastosowaniu innych działań, korzystniejszych z punktu widzenia interesów środowiska, ze względu na negatywne uwarunkowania wykonalności technicznej lub nieproporcjonalnie wysokie koszty w stosunku do spodziewanych korzyści

W praktyce jest to więc regulacja zbieżna z wymogami wobec obszarów Natura 2000.

Wprowadzenie nowego obowiązku oznacza, że obecnie w procedurach oddziaływania na środowisko trzeba badać oddziaływanie na stan wód – praktycznie na wszystkie elementy jakości składające się na ocenę tego stanu.

Stosuje się to tylko do przedsięwzięć wymagających wydania decyzji środowiskowej. Do nich należeć jednak będzie zdecydowana większość inwestycji w wodach i na terenach bezpośrednio związanych z wodami. Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko grupa ta obejmuje w szczególności:

• elektrownie wodne
• wydobywanie kopalin ze złoża metodą odkrywkową:

a) bez względu na powierzchnię obszaru górniczego:

• jeżeli dotyczy torfu lub kredy jeziornej
• na obszarach bezpośredniego lub potencjalnego zagrożenia powodzią
• na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 tej ustawy
• w odległości nie większej niż 250 m od terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska
• jeżeli w odległości nie większej niż 0,5 km od miejsca planowanego wydobywania kopalin metodą odkrywkową znajduje się inny obszar górniczy ustanowiony dla wydobywania kopalin metodą odkrywkową

b) z obszaru górniczego o powierzchni większej niż 2 ha lub o wydobyciu większym niż 20000 m3 na rok, inne niż wymienione wyżej

• wydobywanie kopalin ze złoża na obszarach morskich lub ze śródlądowych wód powierzchniowych
• porty lub śródlądowe drogi wodne
• przystanie śródlądowe: (a) dla nie mniej niż 10 statków, w tym statków używanych wyłącznie do uprawiania sportu lub rekreacji, (b) wykorzystujące linię brzegową na długości większej niż 20 m
• porty lub przystanie morskie
• budowle przeciwpowodziowe, z wyłączeniem przebudowy wałów przeciwpowodziowych polegającej na doszczelnieniu korpusu wałów i ich podłoża, w celu ograniczenia możliwości ich rozmycia i przerwania w czasie przechodzenia wód powodziowych, a także regulacja wód lub ich kanalizacja rozumiana jako zagospodarowanie wód umożliwiające ich wykorzystanie do celów żeglugowych
• budowle piętrzące wodę:

a) na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 tej ustawy, z wyłączeniem budowli piętrzących wodę na wysokość mniejszą niż 1 m realizowanych na podstawie planu ochrony, planu zadań ochronnych lub zadań ochronnych ustanowionych dla danej formy ochrony przyrody

b) jeżeli piętrzenie dotyczy cieków naturalnych, na których nie istnieją budowle piętrzące wodę

c) jeżeli w promieniu mniejszym niż 5 km na tym samym cieku lub cieku z nim połączonym znajduje się inna budowla piętrząca wodę

d) na wysokość nie mniejszą niż 1 m

• kanały w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne
• przedsięwzięcia ochrony brzegów morskich oraz zabezpieczające przed wpływami morza, a także inne przedsięwzięcia powodujące zmianę strefy brzegowej, w tym wały, mola, pirsy, z wyłączeniem ich odbudowy
• urządzenia lub zespoły urządzeń umożliwiające pobór wód podziemnych lub sztuczne systemy zasilania wód podziemnych, o zdolności poboru wody nie mniejszej niż 10 m3 na godzinę
• urządzenia lub zespoły urządzeń umożliwiające pobór wód podziemnych z tej samej warstwy wodonośnej, o zdolności poboru wody nie mniejszej niż 1 m3 na godzinę, jeżeli w odległości mniejszej niż 500 m znajduje się inne urządzenie lub zespół urządzeń umożliwiające pobór wód podziemnych o zdolności poboru wody nie mniejszej niż 1 m3 na godzinę, z wyłączeniem zwykłego korzystania z wód
• urządzenia do przerzutu wody w celu zwiększania zasobów wodnych innych cieków naturalnych, kanałów, jezior oraz innych zbiorników wodnych
• instalacje do oczyszczania ścieków, przewidziane do obsługi nie mniej niż 400 równoważnych mieszkańców
• instalacje do oczyszczania ścieków przemysłowych z wyłączeniem instalacji, które nie powodują wprowadzania do wód lub urządzeń ścieków zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, wymienione w załączniku nr 11 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego
• gospodarowanie wodą w rolnictwie polegające na:

a) melioracji łąk, pastwisk lub nieużytków

b) melioracji terenów znajdujących się na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 tej ustawy, innej niż wymieniona w lit. a

c) melioracji na obszarze nie mniejszym niż 2 ha, innej niż wymieniona w lit. a oraz b, jeżeli:

• w odległości nie większej niż 1 km od granicy projektowanego obszaru meliorowanego w ciągu ostatnich 5 lat zmeliorowano obszar o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha oraz
• łączna powierzchnia projektowanego obszaru meliorowanego oraz obszaru zmeliorowanego w ciągu ostatnich 5 lat wyniesie nie mniej niż 5 ha

d) melioracji na obszarze nie mniejszym niż 5 ha, innej niż wymieniona w lit. a-c

e) budowie zbiorników wodnych lub stawów, o powierzchni nie mniejszej niż 0,5 ha na terenach gruntów innych niż orne znajdujących się na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 tej ustawy

f) budowie stawów o głębokości nie mniejszej niż 3 m, innej niż wymieniona w lit. e

• zalesienia:

a) pastwisk lub łąk, na obszarach bezpośredniego lub potencjalnego zagrożenia powodzią

b) nieużytków na glebach bagiennych

• chów lub hodowla ryb w stawach typu:

a) karpiowego, jeżeli produkcja ryb będzie większa niż 4 t z 1 ha powierzchni użytkowej stawu

b) pstrągowego, jeżeli produkcja ryb będzie większa niż 1 t przy poborze 1 l wody na sekundę w miejscu ujęcia wody

• chów i hodowla ryb na obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej
• wszystkie przedsięwzięcia polegające na rozbudowie, przebudowie lub montażu realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia wymienionego wyżej, z wyłączeniem przypadków, w których powstałe w wyniku rozbudowy, przebudowy lub montażu przedsięwzięcie nie osiąga progów określonych wyżej, o ile progi te zostały określone

Sposób uwzględniania Natury 2000 i aspektów wodno-środowiskowych w procedurze ocen oddziaływania na środowisko ilustruje rycina poniżej.

! Nowe przepisy (aktualne brzmienie ustawy Prawo Wodne i art. 81 ust 3 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko) oznaczają, że wszystkie przedsięwzięcia nieuchronnie pogarszające stan wód w sensie ekologicznym (np. regulacja rzeki, budowa spiętrzenia dla małej elektrowni wodnej, budowa zbiornika retencyjnego) będą możliwe tylko wyjątkowo – gdy ich konieczność będzie wynikać z nadrzędnego interesu społecznego, a równocześnie nie będzie lepszych środowiskowo sposobów jego realizacji. Obecnie warunkiem dopuszczalności takiej inwestycji jest także uprzednie ujęcie jej w planie gospodarowania wodami w dorzeczu.

Więcej informacji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście Natury 2000: e-szkolenie E-8. Natura 2000 w ocenach oddziaływania na środowisko.

do góry

__________________________________________________

[10] Na mocy Ustawy z 5 stycznia 2011 o zmianie ustawy Prawo wodne i niektórych innych ustaw. Zgodnie z brzmieniem ustawy, nowe przepisy stosują się tylko do spraw wszczynanych po dacie wejścia w życie nowelizacji. Zdaniem Komisji Europejskiej analogiczne zasady muszą być jednak stosowane także wobec wcześniej rozpoczętych postępowań, ponieważ inaczej byłoby to „korzystanie z owoców naruszenia prawa UE”. Komisja zapowiedziała, że uzna za nieprawidłowo wydatkowane środki unijne użyte na realizację przedsięwzięć zatwierdzonych na podstawie starych przepisów (i może dochodzić ich zwrotu). [powrót]

 

VII.3. Środowiskowe wymogi wobec prac na wodach (w tym na obszarach Natura 2000)

Wymogi Ramowej Dyrektywy Wodnej i znowelizowanego prawa wodnego tworzą zupełnie nowy kontekst korzystania z wód oraz ich utrzymywania – muszą one być rozpatrywane pod kątem celów środowiskowych dla wód. Świadomość tego, także w instytucjach zarządzających wodami, wciąż nie jest powszechna !

Skoro na Polsce ciąży – zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektyw Wodnej – obowiązek osiągnięcia dobrego stanu/potencjału ekologicznego wód do roku 2015 r., to żadna instytucja w imieniu państwa wykonująca prawa właścicielskie w stosunku do wód nie powinna dziś podejmować na wodach żadnych działań, które oddalałyby kraj od osiągnięcia tego celu. Dotyczy to także utrzymywania wód !

Według nowych przepisów utrzymanie i konserwacja na ciekach nie mogą pogarszać stanu wód pod względem żadnego elementu jakości (np. nie mogą pogarszać hydromorfologii, struktury strefy brzegowej, zróżnicowania koryta, stanu ichtiofauny czy flory wodnej). Za pogorszenie stanu nie uważa się przy tym związanych z utrzymywaniem wód tymczasowych wahań stanu poszczególnych elementów, które „naprawią się” same w krótkim czasie. Trwałe zmiany są jednak niedopuszczalne.

Niedopuszczalne są np.:

• masowe wycinanie drzew i krzewów tworzących strefę brzegową
• umacnianie brzegów i dna gabionami (siatkami metalowymi wypełnionymi kamieniami) lub innym obcym substratem
• zmiana podłużnego lub poprzecznego przekroju koryta rzeki
• zmiana przepływów rzeki

Orzecznictwo sądowe wyjaśniło niektóre wątpliwości dotyczące utrzymania i konserwacji wód. Jeżeli np. odmula się rzekę po wieloletnim zaniedbywaniu odmulania, i jeżeli celem jest odtworzenie stosunków wodnych obecnie zmienionych w wyniku zamulenia (czyli np. ułatwienie spływu wód, by nie powstawały – obecnie powstające – zastoiska wody na gruntach rolnych), musi to być uznane za prace mogące zmienić warunki wodne. Zatem, jeżeli są wykonywane na obszarach cennych przyrodniczo, mogą wymagać uzyskania od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska decyzji (art. 118 Ustawy o ochronie przyrody) określającej warunki prowadzenia robót bądź odmowy zgody na roboty). Dotyczy to nawet takich prac związanych z utrzymaniem wód, które nie wymagałyby żadnych innych pozwoleń.

Należy pamiętać, że na obszarach Natura 2000 obowiązują dodatkowe wymogi. Dotyczą nie tylko przedsięwzięć inwestycyjnych, ale także innych działań mogących negatywnie wpłynąć na obszar. Przed podjęciem każdego działania konieczne jest upewnienie się, że taki wpływ nie wystąpi.

Wymóg ten stosuje się także np. do odmulenia – konserwacji cieków. W ich przypadku ocena oddziaływania na obszar Natura 2000 może – i powinna – być przeprowadzona w zgodzie z art. 118 Ustawy o ochronie przyrody (ustalenie warunków prowadzenia robót na obszarach cennych przyrodniczo).

Według obecnych przepisów bieżące prace konserwacyjne i utrzymanie:

• polegające na kształtowaniu przekroju poprzecznego, podłużnego albo linii cieku – są regulacją i wymagają decyzji środowiskowej
• jeżeli są odmulaniem po wieloletnim zamulaniu – to na obszarach cennych przyrodniczo wymagają decyzji z art. 118 ustawy o ochronie przyrody (decyzję dotyczącą? warunków prowadzenia robót wydaje RDOŚ)¹¹
• mogą wymagać oceny oddziaływania na Naturę 2000¹²

Działania wykraczające poza powszechne korzystanie z wód i ich utrzymywanie wymagają uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Zgodnie z prawem wodnym, jeżeli działanie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, to:

• Art. 126 PW: Wydania pozwolenia wodnoprawnego odmawia się, jeżeli: … projektowany sposób korzystania z wody narusza ustalenia … planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, z wyjątkiem okoliczności, o których mowa w art. 38j …
• Art. 136 PW: Pozwolenie wodnoprawne można cofnąć lub ograniczyć bez odszkodowania, jeżeli: … jest to konieczne dla osiągnięcia celów środowiskowych w zakresie wynikającym z planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, warunków korzystania z wód regionu wodnego lub warunków korzystania z wód zlewni i uzasadnione wynikami monitoringu wód.

 

Warto także pamiętać, że żadne prace w wodach nie mogą naruszyć przepisów obowiązujących w stosunku do gatunków chronionych. Na odstępstwo od zakazów chroniących te gatunki konieczne jest uzyskanie odpowiedniego zezwolenia RDOŚ lub GDOŚ.

Gatunki chronione w wodach to np.:

• rośliny: hildebrandtia rzeczna, włosieniczniki (z wyjątkiem krążkolistnego), kotewka orzech wodny, grzybieńczyk wodny, grążele, grzybienie
• ważki: trzepla zielona, szklarnik leśny, łątka zielona, łątka ozdobna
• małże: skójka gruboskorupowa, szczeżuja spłaszczona, szczeżuja wielka, gałeczka rzeczna
• minogi
• ryby: kiełb białopłetwy, kiełb Kesslera, piekielnica, różanka, kozy, śliz, głowacz białopłetwy, głowacz pręgopłetwy
• ssaki: bóbr, wydra
• ptaki związane z biotopami nadrzecznymi: m.in. zimorodek, rybitwy i mewy, dzięcioły (w zadrzewieniach nadrzecznych), gągoł (gniazda w dziuplach drzew nadrzecznych)

! Nowe przepisy wymagają dość rewolucyjnej zmiany podejścia do utrzymywania wód – tego w większości wciąż nie są świadomi ich zarządcy !

do góry

__________________________________________________

[11] Podstawa: opinia GDOŚ z 16 września 2009 r., wyrok WSA w Warszawie z 4 maja 2009 r. [powrót]
[12] Wyrok ETS w sprawie 418/04, por. także wyrok w sprawie C-226/08. [powrót]

 

VII.4. Planowanie wodne (plany gospodarowania wodami, program wodnośrodowiskowy, warunki korzystania z wód)

Zgodnie z wymogami RDW, raz na 6 lat sporządzany jest plan gospodarowania wodami w dorzeczu. Zawiera on m.in. katalog wszystkich jednolitych części wód oraz ustalenia, z których wynikają cele środowiskowe dla tych części (patrz: rozdział 6.1). Powinny znaleźć się w nim także cele środowiskowe dla obszarów chronionych (patrz: rozdział 6.2), jednak w obecnie obowiązujących w Polsce planach ten warunek nie został spełniony.

Jak już wspomniano, plany gospodarowania wodami dla dorzeczy do 2015 r. zostały zatwierdzone przez radę Ministrów 22 lutego 2011 r. (opublikowano je w Monitorze Polskim oraz udostępniono na portalu http://rdw.org.pl).

Biorąc pod uwagę cele wynikające z planów gospodarowania wodami:

• sporządza się programy działań, które powinny zapewnić osiągnięcie tych celów; w Polsce przyjęto, że taki program działań będzie nosił nazwę program wodnośrodowiskowy kraju (jak dotąd sporządzono zaledwie jego projekt)
• opracowuje się i ustanawia jako akt prawa miejscowego warunki korzystania z wód regionów wodnych – jednostek mniejszych niż dorzecza (wyznaczono 21 regionów wodnych – zarządza nimi 7 regionalnych zarządów gospodarki wodnej). Ranga aktu prawa miejscowego sprawi, że można będzie – w zakresie niezbędnym dla osiągnięcia celów środowiskowych – określać obowiązki wszystkich użytkowników wód, a nawet doprowadzić do uchylania pozwoleń wodnoprawnych, których zapisy nie dałyby się pogodzić z koniecznością osiągnięcia celu środowiskowego. Opracowanie warunków korzystania z wód jest wciąż jeszcze przed nami

do góry

VII.5. Planowanie ochrony obszarów Natura 2000

Planowanie ochrony wodnych obszarów Natura 2000 ani w sensie proceduralnym, ani w zakresie podstaw prawnych nie różni się od planowania „suchych” obszarów Natura 2000. Różnice wynikają jedynie ze specyfiki przedmiotów ochrony na poszczególnych obszarach oraz z lokalnych – w tym również morskich – uwarunkowań środowiskowych i społeczno-gospodarczych, a z tej specyfiki wynika niedobór specjalistów dysponujących doświadczeniem w tym zakresie. (patrz także: e-szkolenie E-7. Plany ochrony obszarów Natura 2000).

Bardzo ważne jest zintegrowanie planów ochrony na obszarach Natura 2000 i planów gospodarki wodnej (zwłaszcza planów gospodarowania wodami w dorzeczach). Cele wynikające z ochrony obszarów Natura 2000 muszą być ujęte w planach gospodarowania wodami. W obecnie obowiązujących planach gospodarowania wodami w Polsce nie wykonano jednak tego obowiązku – nawet tam, gdzie „wodne” wymogi ochrony obszarów Natura 2000 były znane i precyzyjnie określone. Można przypuszczać, że stanie się to przedmiotem zarzutów Komisji Europejskiej. Na integrowanie planów musi być u nas zwrócona szczególna uwaga, np. już podczas aktualizowania (do 2015 r.) planów gospodarowania wodami.

Ważna jest również relacja pomiędzy planami zagospodarowania wód morskich a planami ochrony obszarów Natura 2000, co ujawniło się w czasie prac nad pilotażowym planem zagospodarowania Zatoki Gdańskiej, akwenu objętego systemem ochrony Natura 2000 (to obszar specjalnej ochrony ptaków). Prognozę oraz projekt planu poddano już konsultacjom merytorycznym, które zaowocowały licznymi pytaniami i wątpliwościami. W czasie dyskusji wypłynął także temat tworzenia planów ochrony dla obszarów Natura 2000 oraz planów ochrony gatunków cennych w skali europejskiej. Autorzy prognozy zgodzili się, że kolejność powstawania dokumentów powinna być inna: najpierw powinny powstać plany ochrony, a dopiero po nich – prognoza. W planie zagospodarowania znalazł się jednak zapis, iż w przypadku powstania planów ochrony, będą one bezwzględnie przestrzegane i traktowane jako nadrzędne.

do góry

poprzedni rozdział | następny rozdział