Zasadniczym narzędziem weryfikacji merytorycznej poprawności oceny „naturowej” jest merytoryczna wiedza na temat wymagań poszczególnych siedlisk i gatunków podlegających prawnej ochronie. Niezbędna jest też znajomość zasad ochrony przyrody na obszarach Natura 2000.

Odrębną kwestią jest analiza czysto formalna, której przedmiotem jest kompletność informacji zawartych w raporcie. Oparcie się na samej „kompletności” danych może być jednak złudne, bo nawet z kompletnego i rozbudowanego raportu OOŚ niekoniecznie muszą wynikać poprawne wnioski dotyczące np. istotności oddziaływania czy proponowanych działań minimalizujących lub kompensujących.

Przy weryfikacji ocen „naturowych” niezbędna jest znajomość publikacji wskazanych w rozdziale VII. Na przykład, oceniając poprawność wykonania inwentaryzacji przyrodniczych, należy porównać ją z metodyką wskazaną w publikacjach Inspekcji Ochrony Środowiska na temat monitoringu i wymagań biologicznych siedlisk i gatunków przyrodniczych. Wsparciem są także poradniki ochrony siedlisk i gatunków wydane przez Ministerstwo Środowiska (http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/pl/poradnik.php) oraz publikacja Klubu Przyrodników Natura 2000 – niezbędnik leśnika (http://www.kp.org.pl/oon2000/obiekty/niezbednik_lesnika.pdf). Warto pamiętać o tym, że publikacje IOŚ oraz Klubu Przyrodników przedstawiają charakterystyki stanów ochrony poszczególnych siedlisk przyrodniczych, które powinny być poziomem odniesienia przy ocenie istotności danego oddziaływania na przyrodę.

Narzędziem ułatwiającym interpretację wymagań prawnych dotyczących treści dokumentacji OOŚ (szczególnie raportów o oddziaływaniu przedsięwzięć na środowisko) są listy sprawdzające. W zakresie ocen „naturowych” taką listę opublikowano w Ocenie planów i przedsięwzięć znacząco oddziałujących na obszary Natura 2000^[1]. Co do ogólnych OOŚ, warte polecenia są wytyczne Komisji Europejskiej Guidance on EIA. EIS Review (http://ec.europa.eu/environment/eia/eia-guidelines/g-review-full-text.pdf), których polskie tłumaczenie przedstawiono na stronie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego (http://www.mrr.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie/OOS/Documents/Wytyczne_dotyczace_OOS_Weryfikacja_ROS.pdf). Przekład zamieszczono również w publikacji Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć (B. Wiszniewska., J.A. Farr, J. Jendrośka, 2002) (wersja elektroniczna: http://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_04/919235fb2b5c4523903544abed16bafb.pdf). Niekiedy można odnaleźć także listy sprawdzające do zastosowania w OOŚ dotyczące konkretnych obszarów aktywności gospodarczej: elektrowni wiatrowych (http://www.oddzialywaniawiatrakow.pl/oddzia%C5%82ywaniawiatrak%C3%B3w,menu,363,375.html), kopalni odkrywkowych

(http://www.miningandtheenvironment.com/images/data/161/EIA%20Review%20Checklist%2007_04_09.pdf) i inne (http://www.unece.org/env/eia/resources/checklists.html).

 

Warte polecenia są również coraz bardziej powszechne narzędzia w postaci komputerowych systemów informacji geograficznej (GIS). Punktem wyjścia do takich analiz może być stale rozwijająca się strona Krajowej Infrastruktury Informacji Przestrzennych: http://geoportal.gov.pl. Po wybraniu na tym portalu ikony „Mapy” przechodzi się do serwisu, w którym możliwy jest – po zdefiniowaniu źródła danych i wybraniu opcji „WMS” – import danych z serwera Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Można tam zapoznać się ze zdjęciami lotniczymi konkretnych działek ewidencyjnych nieruchomości i odnieść je do najbliższych obszarów ochrony przyrody. Coraz częściej pojawiają się „tematyczne” odpowiedniki geoportalu, np. geoportal ramowej dyrektywy wodnej w Polsce (http://geoportal.kzgw.gov.pl/gptkzgw), portal Centralnej Bazy Danych Geologicznych (http://geoportal.pgi.gov.pl) czy portale Państwowej Służby Hydrogeologicznej (http://www.psh.gov.pl) i Państwowego Instytutu Geologicznego (http://ikar2.pgi.gov.pl/cms/), których materiały mogą być użyteczne także przy wykonywaniu lub ocenianiu OOŚ na obszarach Natura 2000.

 

Graficzne przedstawienie aspektów związanych z obszarami Natura 2000 ułatwia strona internetowa Europejskiej Agencji Środowiska, na której zamieszczono obszerny katalog informacji o wszystkich obszarach Natura 2000 na obszarze Unii Europejskiej: http://natura2000.eea.europa.eu

 

Wzrastająca popularność systemów GIS sprawia, że coraz częściej dane z inwentaryzacji przyrodniczych są dostępne w formie map elektronicznych, przydatnych przy analizach OOŚ. Takimi danymi dysponują Lasy Państwowe, parki narodowe, a także – coraz częściej – organy administracji ochrony środowiska i osoby prywatne. Niekiedy dane są udostępniane przez internet, częściej jednak można je pozyskać na pisemny wniosek w trybie przepisów o dostępie do informacji publicznej czy o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie. Z takich danych można korzystać (zgodnie z warunkami licencji i ewentualnie innych uregulowań) za pomocą bezpłatnego programu komputerowego Quantum GIS (http://www.qgis.org/wiki/Download, http://quantum-gis.pl) lub programów komercyjnych.

poprzedni rozdział | następny rozdział