Dolina Baryczy to prawdziwy raj zarówno dla miłośników przyrody jak i historii. Ci pierwsi mogą podziwiać nad Baryczą m.in. największy w Polsce rezerwat przyrody, czyli zaliczane do najcenniejszych ekosystemów na świecie „Stawy Milickie”…

Nazwa i adres przedsięwzięcia

Produkt turystyczny „Dolina Baryczy”

Fundacja EkoRozwoju
ul. Białoskórnicza 26
50-134 Wrocław
www.fer.org.pl

Dorota Chmielowiec-Tyszko
Fundacja Doliny Baryczy
ul. Kasztanowa 21
56-320 Krośnice

Historia i struktura działalności

Twórcy Fundacji EkoRozwoju nawiązali kontakt a z czasem współpracę już w latach 80-tych. Od 1997 roku w zespole Fundacji jest pani Dorota Chmielowiec-Tyszko, pasjonatka przyrody i ludzi, która zainicjowała działania w Dolinie Baryczy – jeden z ważniejszych kierunków działalności Fundacji. W efekcie powołania Lokalnej Grupy Działania LEADER+ na obszarze tamtejszej ostoi ptasiej Natura 2000 powstała Fundacja Doliny Baryczy, którą z ramienia FER reprezentuje inicjatorka przedsięwzięcia. Jej projekty koncentrują się przede wszystkim na tworzeniu dodatkowych źródeł dochodu dla mieszkańców obszarów przyrodniczo cennych.
Zgodnie z wizją rozwoju regionalnego od 2001 roku „Dolina Baryczy jest regionem o zintegrowanym zarządzaniu ekosystemami z dobrze chronioną przyrodą, zachowanymi tradycjami kulturowymi i gospodarką czerpiącą swe siły z natury”. Od 2006 roku kierunkami rozwoju Doliny Baryczy, opartymi o walory przyrodniczo-krajobrazowe obszaru Natura 2000, są: turystyka, produkty lokalne, promocja obszaru w oparciu o walory przyrodnicze i kulturowe oraz mobilizacja ludności do aktywnego udziału w rozwoju obszarów wiejskich.

Walory przyrodnicze

Dolnośląsko-Wielkopolska Dolina Baryczy to jeden z bardziej urokliwych zakątków Polski. Na unikalny krajobraz składa się mozaika stawów, mokradeł, lasów, pól oraz łąk. Przepiekne sa również aleje dębowe. Charakterystyczny bardzo mały spadek (jeden z najmniejszych wśród polskich rzek) jest przyczyną tworzenia się rozległych bagien, mokradeł, torfowisk i podmokłych łąk (nazwa rzeki pochodzi najprawdopodobniej od starosłowiańskiego słowa bara, które oznacza bagno). Pierwotnie rzeka na płaskim terenie tworzyła liczne rozlewiska i płynęła wieloma korytami, co zostało wykorzystane do budowy licznych stawów rybnych (już w XIII wieku przez cystersów). Jedyny pozbawiony ingerencji człowieka odcinek rzeki na którym Barycz meandruje to odcinek pomiędzy Miliczem a Sułowem.
Takie środowisko stanowi idealne warunki dla występowania spektakularnej wręcz koncentracji ptaków, reprezentowanych przez 168 gatunków. Stanowią one ponad 1/3 gatunków wymienionych w Dyrektywie Ptasiej UE. Z tego powodu ustanowiono tu obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Baryczy, kod: PLB020001, którego 10% powierzchni stanowi kompleks stawów rybnych – najcenniejszy element przyrodniczy nie tylko tego obszaru sieci Natura 2000, ale również Parku Krajobrazowego i Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Baryczy”.
Kolejne elementy sieci Natura 2000 na tym terenie to specjalne obszary ochrony siedlisk: Ostoja nad Baryczą kod: PLH020041 – rozległe bagniste obniżenie doliny Baryczy i jej dopływów z 14 typami siedlisk o randze europejskiej; Dolina Łachy, kod : PLH020003 – fragment doliny rzeki Łachy, gdzie ponad połowę powierzchni stanowią nizinne łąki i pastwiska pozostałą część – lasy, często o charakterze naturalnym; Chłodnia w Cieszkowie, kod: PLH020001 – zimowisko mopka o dużym znaczeniu także dla nietoperzy migrujących.
Warto wspomnieć, że rezerwat „Stawy Milickie” objęty jest równolegle ochroną w ramach konwencji ramsarskiej oraz, obok jez. Titicaca czy Morza Martwego, wpisany został na listę Living Lakes.

Oferta

Oferta turystyczna regionu rozwija się w oparciu o 4 segmenty:

• Turystyka rodzinna: rowerowa, kajakowa, konna, piesza, oparta o oferty tematyczne wiosek;
• Turystyka edukacyjna: przyrodnicza birdwatching – obserwacja ptaków, zielone szkoły czyli uczenie o przyrodzie podczas przebywania na jej łonie (np. ścieżki dydaktyczne w parku milickim), tradycje wsi regionu;
• Turystyka biznesowa: jednodniowe wycieczki z atrakcjami, w miarę rozbudowy bazy;
• Turystyka bez barier: szlaki dostosowane dla wózków, dostęp do atrakcji, także przyrodniczych.

Dolina Baryczy to prawdziwy raj zarówno dla miłośników przyrody jak i historii. Ci pierwsi mogą podziwiać nad Baryczą m.in. największy w Polsce rezerwat przyrody, czyli zaliczane do najcenniejszych ekosystemów na świecie „Stawy Milickie”. Na tych drugich czekają tu otoczone starymi parkami pałace myśliwskie, ciekawe kościoły, architektura w pruska kratę i urokliwe wiejskie chaty wzniesione z rudy darniowej. Krajobraz kulturowy jest wspaniale wkomponowany w przyrodę.
Obiekty do obserwacji ptaków (birdwatching) wzniesione zostały głównie w Stawach Milickich (2 wieże, 5 czatowni), ale wrażenie robi także 13,5 metrowa wieża obserwacyjna na Stawie Grabownica w Grabownicy Milickiej.
Turystyka rowerowa oparta jest o oznakowany szlak rowerowy (130 km długości), gdzie odbywają się Rajdy, będące również forma promocji. Aktywności kajakarzy sprzyjają zarówno oznakowane szlaki i niezbędna infrastruktura jak i imprezy tematyczne. Amatorzy wypoczynku w siodle poza oznakowanymi szlakami mogą wziąć udział w rajdach i szkoleniach oraz odwiedzić ostoję Konika Polskiego.
W okolicy warto odwiedzić Grodzisko Kaszowo (niegdyś jedno z ważniejszych miejsc osadnictwa w rejonie dzisiejszego Milicza), gdzie obok upamiętniającego kamienia jest wiata turystyczna i miejsce na ognisko, a w przepływającej obok rzece można zobaczyć bobry. We wsi Gądkowice odkryto ślady osadnictwa z epoki brązu – dom zrębowy z okresu 900-700 lat p.n.e.
Ciekawostką, i to na skalę europejską, są także same źródła Baryczy, gdzie zachodzi zjawisko bifurkacji. Wody rzeki w początkowym biegu nie mają określonego kierunku odpływu (odpływają jednocześnie w dwóch kierunkach). Tak więc Barycz ma dwa ujścia do dwóch różnych rzek
W efekcie ingerencji człowieka krajobraz Doliny Baryczy wzbogacił się o liczne budowle hydrologiczne służące do piętrzenia i regulacji wody oraz wały przeciwpowodziowe. Przykładem jest interesujący Jaz Niezgoda (Tama Geringa) – jedyna zachowana drewniana budowla tego typu na Baryczy. Aby go zobaczyć można dotrzeć kajakiem lub rowerem szlakiem R9.
Ofertę dopełniają najlepszej jakości produkty lokalne, budujące jedną markę, oraz regionalne święta i imprezy. Do najbarwniejszych należą Dni karpia, kiedy to podczas niemal 2 miesięcy (wrzesień – październik) odbywa się cykl ponad 20 imprez (organizowanych przez około 50 specjalistów) oraz promocja produktów w ramach marki Dolina Baryczy Poleca.

Promocja

Dolina Baryczy funkcjonuje jako marka, której składowymi są lokalni producenci i rzemieślnicy oraz związani z lokalnymi walorami przyrodniczo-kulturowymi usługodawcy. Dniom karpia patronują regionalna TV i wydawnictwa. Opracowany został profesjonalny i system identyfikacji wizualnej Doliny Baryczy oraz logo.

Źródła:
p. Dorota Chmielowiec-Tyszko, prezentacja pt. „Dolina Baryczy – blisko przyrody”, szkolenie regionalne InE pt. „Uwarunkowania rozwoju turystyki w Europejskiej sieci obszarów Natura 2000”, Wrocław 2010
http://www.barycz.pl/turystyka