Działalność na terenie MRU rozpoczęto 28 sierpnia 2004 roku. MOSiW ma w swoim zarządzie całość obiektów MRU należących do Gminy Międzyrzecz. Ten przykład działalności turystycznej w obszarze Natura 2000 pokazuje, że może być ona zainicjowana przez władze gminy.

 

Nazwa i adres firmy

Grupa warowna Scharnhorst – podziemna trasa turystyczna,
kierownik: Tomasz Błochowicz
Pniewo, 66-305 Kaława,

Międzyrzecki Ośrodek Sportu i Wypoczynku
dyrektor: Janusz Iwiński
Os. Kasztelańskie 8A,
66-300 Międzyrzecz

e-mail: mosiw@poczta.fm,
www: http://www.bunkry.pl/.

Historia i struktura działalności

Dnia 1 stycznia 2004 roku powstał Międzyrzecki Ośrodek Sportu i Wypoczynku (MOSiW). MOSiW jest zakładem budżetowym gminy powstałym przez połączenie Ośrodka Wypoczynkowego Głębokie i Hali Widowiskowo Sportowej. W skład zakładu wchodzą także Stadion Miejski oraz Międzyrzecki Rejon Umocniony (MRU) – podziemny system fortyfikacji poniemieckich. Działalność na terenie MRU rozpoczęto 28 sierpnia 2004 roku. MOSiW ma w swoim zarządzie całość obiektów MRU należących do Gminy Międzyrzecz. Firma zatrudnia na stałe 8 pracowników i ma około 10 współpracowników. W podmiotach prowadzących działalność komplementarną na terenie MRU (gastronomia, pamiątki), zatrudnionych jest łącznie do 10 osób.

Ten przykład działalności turystycznej w obszarze Natura 2000 pokazuje, że może być ona zainicjowana przez władze gminy, jeśli te są zainteresowane wykorzystaniem walorów obiektu chronionego do promocji regionu, tworzeniem nowych miejsc pracy. W przypadku MRU program Natura 2000 wprowadza również ograniczenia ruchu turystycznego, zwłaszcza w okresie zimowym. Poza tym uniemożliwia wykonywanie prac konserwacyjnych obiektów. Rekompensatą jest natomiast większe zainteresowanie ze strony turystów zainteresowanych środowiskiem naturalnym.

Walory przyrodnicze

Międzyrzecki Rejon Umocniony znajduje się w Polsce zachodniej, na południe od Gorzowa Wielkopolskiego. Okolice obfitują w liczne jeziora, głównie rynnowe, które koncentrują się m.in. w okolicach wsi Bobowicko, Nietoperek i Kursko. Roślinność jezior i ich brzegów wraz z otaczającymi terenami rolniczymi tworzy dogodne warunki dla bytowania dzikich gatunków ptaków. Wśród trzcin można spotkać czaplę siwą. Około połowa powierzchni pokryta jest lasami.

System podziemnych tuneli MRU ma dla części migrujących gatunków nietoperzy duże znaczenie jako miejsce zimowania. Potwierdzają to niektóre osobniki nocka rudego oraz nocka dużego, które przyleciały tu na zimę z odległych o ponad 200 km miejsc, gdzie były obrączkowane, m.in. z północnych Niemiec. Dlatego ochrona tego stanowiska jest ważna dla zapewnienia stabilności populacji tych gatunków na dużym obszarze.

W 1980 roku w części podziemi o powierzchni 2,5 ha utworzono rezerwat „Nietoperek”, a w 1998 roku powołano rezerwat „Nietoperek II”, obejmując tym samym ochroną całość MRU, włącznie z gruntami znajdującymi się bezpośrednio ponad umocnieniami. Tu również znajduje się specjalny obszar ochrony siedlisk Nietoperek o kodzie: PLH080003, należący do sieci Natura 2000. Obejmuje on zarówno obszar podziemnych umocnień jak i otaczające go obszary żerowisk cennych nietoperzy.

Oferta

Międzyrzecki Rejon Umocniony (MRU) to potężna 30-to kilometrowa sieć poniemieckich fortyfikacji. Podziemne tunele, znajdujące się na głębokości 30-50 m, połączone są z powierzchnią ziemi kilkoma szybami wentylacyjnymi i korytarzami wiodącymi do bunkrów. Budowlę wzniesiono w latach 1934 – 1944 między Odrą i Wartą celem ochrony wschodniej granicy, jako jeden z elementów wału wschodniego, tzw. Ostwall.

Obecnie Międzyrzecki Rejon Umocniony stanowi najatrakcyjniejszy obiekt krajoznawczy Ziemi Lubuskiej. Odwiedzają go nie turyści z Polski, ale również z zagranicy. Zainteresowanie budzi przede wszystkim architektura i historia tej budowli jak i największy w Europie rezerwat nietoperzy. Co roku do tego pomilitarnego obiektu na zimę zlatuje się z promienia kilkuset kilometrów od 20 do 30 tysięcy tych ssaków. Reprezentują one co najmniej 13 gatunków, w tym te zagrożone wyginięciem, m.in.: nocek duży (Myotis myotis), mopek (Barbastella barbastellus), nocek Bechsteina, nocek łydkowłosy.

Grupa warowna Scharnhorst to czynny przez cały rok obiekt MRU o atrakcyjnej ofercie turystycznej. Wraz z przewodnikiem można zwiedzać podziemia na trasach o różnej długości. Podczas tej najdłuższej, trwającej nawet 8 godzin, można podziwiać podziemne zaplecze militarne w tym dworce kolejowe. Oferta obejmuje również prelekcje w sali muzealnej. Ze względu na ochronę nietoperzy dostęp do całego systemu podziemnego możliwy jest tylko w okresie od 1 kwietnia do 30 września. Całorocznie udostępniony jest Panzerwerk 717 – bezcenny, jedyny zachowany w 100% obiekt bojowy w Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym, wpisany do rejestru zabytków – wraz z podziemnym dworcem Heinrich oraz łączącym je korytarzem.

Firma proponuje również przejazdy samochodem pancernym a także zwiedzanie skansenu sprzętu bojowego, którego jest właścicielem i wystawy militariów z okresu II wojny światowej.

Turyści mogą też wypożyczyć rowery i skorzystać z licznych oznakowanych tras rowerowych w pobliżu fortyfikacji. Dzięki współpracy z poznańskim Ogrodem Zoologicznym firma udostępnia do zwiedzania terrarium z nietoperzami. Zainteresowani chętnie oglądają wystawę edukacyjną autorstwa chiropterologów P. Richardsona i dr. T. Kokurewicza, poświęconą nietoperzom. W rejonie ostoi znajduje się również ścieżka edukacyjna i Stacja Chiropterologiczna prowadzona przez Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego.

Promocja

Na promocję firmy składają się obszerna strona internetowa zawierającą oferowane pakiety usług i galerię zdjęć oraz reklamy na regionalnych portalach turystycznych, uczestnictwo w targach turystycznych.

Corocznie, z końcem okresu ochronnego w kwietniu, organizowany jest turniej wiedzy o nietoperzach „Nietoperzada” skierowany do uczniów szkół podstawowych. Współorganizatorem konkursu jest stacja chiropterologiczna w Nietoperku.

 

Źródła:
www.bunkry.pl
http://www.salamandra.org.pl/component/content/article/35-natura2000/169-jak-chroni-nietoperek?directory=175