IV.2. Kompetencje rady gminy w zakresie powoływania i zarządzania obszarem Natura 2000
IV.1. Kompetencje i obowiązki organów odpowiedzialnych za powoływanie
i funkcjonowanie obszarów sieci Natura 2000 w Polsce
Od dnia wejścia w życie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami), czyli od 15 listopada 2008 r., funkcjonują w Polsce nowe organy administracji powołane przede wszystkim do działań związanych z tworzeniem i ochroną obszarów Natura 2000 – Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (GDOŚ) (z generalną dyrekcją ochrony środowiska) oraz w każdym z 16 województw regionalny dyrektor ochrony środowiska (RDOŚ) (z regionalną dyrekcją ochrony środowiska).
W tabeli przedstawiono najważniejsze kompetencje organów, które odpowiadają za powołanie i funkcjonowanie sieci obszarów Natura 2000 w Polsce oraz ustalające te kompetencje artykuły ustawy o ochronie przyrody [zobacz dokument PDF]
IV.2. Kompetencje rady gminy w zakresie powoływania i zarządzania obszarem Natura 2000
Ustawa o ochronie przyrody nadała organom gminy bardzo małe uprawnienia w zakresie powoływania obszarów Natura 2000. Jedyną formą zaangażowania rady gminy w ten proces jest zaopiniowanie projektu listy obszarów Natura 2000 znajdujących się w granicach administracyjnych danej gminy. Niezłożenie opinii w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu uznaje się za brak uwag. Tymczasem opiniowanie jest uznawane za słabszą formę współdziałania między organami administracji. W odróżnieniu od uzgodnienia nie jest ono wiążące dla organu wydającego rozstrzygnięcie w danej sprawie. Innymi słowy, negatywna opinia o możliwości powołania obszaru Natura 2000 w danej gminie, wyrażona przez radę gminy w uchwale, nie ma wpływu na powołanie obszaru przez Ministra Środowiska, jeśli uzna on, biorąc pod uwagę kryteria wyznaczania obszarów, że zaopiniowany negatywnie obszar należy włączyć do sieci. Takie rozwiązanie jest konsekwencją postanowienia dyrektywy „siedliskowej” stanowiącego, że obszary Natura 2000 są wyznaczane na podstawie kryteriów naukowych. Należy jednak pamiętać, że za zastosowaniem niewiążącej formy wyrażania stanowiska w przypadku obszarów Natura 2000 przemawia również fakt, że – w odróżnieniu od ochrony w formie parku narodowego – ochrona w formie obszaru Natura 2000 nie wyklucza gospodarczego korzystania ze środowiska i może stać się dla gminy i jej mieszkańców źródłem dodatkowych dochodów, np. z agroturystyki.
Kompetencje gmin w sprawie wyznaczania obszarów Natura 2000 różnią się zasadniczo od tych, jakie mają gminy w sprawach parków narodowych. W przypadku projektu powołania parku narodowego w kompetencjach rady gminy leży wydanie uzgodnień (art. 10 ust 2 ustawy o ochronie przyrody). Aktualnie w Sejmie po pierwszym czytaniu (20 stycznia 2011 r.) znajduje się obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody zmierzający do zmniejszenia roli samorządu gminnego w tworzeniu parku narodowego – i zastąpienia uzgodnienia niewiążącą opinią, co jest argumentowane faktem, że parki są „narodowe”, a więc ich tworzenie lub powiększanie ich obszaru nie może być zależne wyłącznie od pozytywnego uzgodnienia z radą gminy. Pod obywatelskim projektem zmian w ustawie o ochronie przyrody podpisało się ponad 250 tys. osób. Jeśli nowelizacja wejdzie w życie, forma współdziałania między organami w przypadku powoływania parków narodowych i obszarów Natura 2000 będzie taka sama.
poprzedni rozdział | następny rozdział