Europejska Sieć Ekologiczna „Natura 2000” to obszary o najcenniejszych walorach przyrodniczych i najbardziej reprezentatywnych dla naszego kontynentu ekosystemach, położone w granicach Unii Europejskiej. Celem utworzenia Natury 2000 jest zapewnienie różnorodności biologicznej tych obszarów, poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
W skład Europejskiej Sieci Natura 2000 wchodzą dwa rodzaje obszarów powoływanych niezależnie od siebie: obszary specjalnej ochrony ptaków, specjalne obszary ochrony siedlisk, dla których państwa członkowskie zobowiązane są powołać obszary ich ochrony (obszary Natura 2000), które państwa członkowskie zobowiązane są chronić przez ścisłą ochronę gatunkową, które są przedmiotem zainteresowania Unii podlegając gospodarczemu użytkowaniu, które jednak może wymagać kontroli.
Objęcie danego obszaru formą ochrony, jaką jest Natura 2000 nie oznacza wyłącznie zakazów i nakazów. Jest to forma ochrony, zezwalająca na rozwój gospodarczy i inwestycje, pod warunkiem udowodnienia, że nie będą one miały znaczącego negatywnego wpływu na podmioty ochrony. Na obszarach Natura 2000 nie zabrania się zbioru grzybów, wędkowania, palenia ognisk, wstępu do lasów itd. Jest to forma przyjazna człowiekowi, która pozwala na pogodzenie ochrony przyrody z gospodarką człowieka (oczywiście inaczej wygląda sytuacja z ograniczeniami w użytkowaniu, gdy na terenie obszaru Natura 2000 występują inne formy ochrony, np. rezerwat czy park narodowy).
fot. Nocek duży
Park Narodowy „Ujście Warty” leży w środku obszaru Natury 2000 Ujście Warty. Został on utworzony w 2004 roku. Na obszarze Natura 2000 Ujście Warty występuje ok. 78 gatunków ptaków, z czego 40 to lęgowe. Dla wielu z nich Park jest ważną ostoją o randze krajowej i europejskiej, np. dla kropiatki, rybitwy rzecznej i czarnej, derkacza czy wodniczki, a większość tych populacji gnieździ się na terenie PN „Ujście Warty”.
Można też tu znaleźć kilka gatunków „naturowych” ssaków, na przykład nietoperzy (nocek duży czy mopek, które wybierają forty w okolicy Kostrzyna nad Odrą jako miejsce hibernacji, jak również ryb, bezkręgowców, roślin.
Powierzchnia Natury 2000 Ujście Warty obejmuje terasę zalewową Warty, przy jej ujściu do Odry, wraz z fragmentem doliny Odry. Znajduje się tu szereg naturalnych odnóg rzeki i sztucznie utworzonych rezerwuarów wody, z licznymi starymi kanałami odwadniającymi, oraz okresowo zalewanymi łąkami i pastwiskami.
Miejscami rosną zarośla wikliny i lasy łęgowe. Charakter roślinności występującej w ostoi jest uzależniony od intensywności zalewów.
Poza obszarem zalewowym, w ostoi znajdują się także użytkowane łąki i pola orne, jak również płaty cennych przyrodniczo muraw kserotermicznych na krawędzi pradoliny (koło Owczar i Pamięcina).
Artykuł powstał w ramach projektu „Agroturystyka w sieci natury” nr POIS.02.04.00-00-0083/16 dofinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 w ramach działania 2.4 „Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna”, oś priorytetowa II „Ochrona środowiska w tym adaptacja do zmian klimatu” na podstawie Umowy o dofinansowanie nr POIS.02.04.00-00-0083/16-00.
